Gaby den Held - Inspiratie
Conrad Veidt

Films uit de Weimar periode (1918/1919 tot 1933) zijn niet zelden 
fascinerend. Denk aan Metropolis of Dr. Mabuse, der Spieler van Fritz Lang
Sommige zijn expressionistisch met prachtige decors zoals Das Kabinett Des 
Doktor Caligari (1920) geregisseerd door Robert Wiene. In de laatst genoemde 
film komen de pacifistische ideeën van scriptschrijvers Hans Janowitz en Carl 
Mayer tot uiting in de figuur van Caligari. Hij staat symbool voor het 
opkomende fascisme en het kritiekloos meelopen van het volk met een sterke 
leider. Die roep om een sterke leider is weer aardig actueel.

Een van de hoofdrolspelers van Das Kabinett Des Doktor Caligari is 
CONRAD VEIDT (1893 – 1943). Zijn personificatie  van de fysiek 
gehandicapte Gwynplaine in The Man Who Laughs (Paul Leni, 1928) zou 
geschiedenis schrijven. De film is gebaseerd op de roman van Victor Hugo: 
L'homme qui rit. Gwynplaine heeft een permanente grijnslach, toegebracht 
door Comprachicos. Zij misvormden kinderen vanaf jonge leeftijd om ze op 
te laten treden in freakshows. De grijnzende Gwynplaine zou later een 
belangrijke inspiratie zijn voor stripboekenschrijver Bill Finger en kunstenaars 
Bob Kane en Jerry Robinson bij het creëren van Batman's grootste vijand, 
The Joker. 

Conrad Veidt heeft nog een bijzondere hoofdrol op zijn naam staan: Anders als die Andern (1919) van Magnus Hirschfeld waarin hij de homoseksuele violist Paul Körner speelt. Dit is een van de eerste films waarin homoseksualiteit op een positieve manier wordt geportretteerd, al loopt het slecht af. Het verhaal was in feite een aanklacht tegen het toen geldende wetsartikel Paragraaf 175, waarin seks tussen mannen werd verboden.

In 1933 vertrokken hij en zijn Joodse vrouw Ilona Prager naar Groot-Brittannië, het Nazi regime ontvluchtend. In 1941 verhuisden ze naar Hollywood waar hij in een aantal films speelde. Ironisch genoeg werd hij vaak getypecast als Nazi agent. Zijn bekendste rol was die van de sinistere Major Heinrich Strasser in Casablanca (1942). Hij overleed in 1943 op 50-jarige leeftijd aan een hartaanval.

Meer over Conrad Veidt
How a 1928 silent film influenced the creation of the Joker


Jimmy Lucky en Nola Hatterman

Een afbeelding van dit schilderij zag ik onlangs in het Volkskrant Magazine van afgelopen weekend. Ik hou van dit schilderij. Toen ik het in het Stedelijk zag hangen dacht ik: dat is Nathan benillouche (een van de hoofdpersonen van mijn roman Charlie dark)!
Het is geschilderd in 1930 door NOLA HATTERMAN (1899-1984). 'Op het terras' toont de revue kunstenaar Jimmy van der Lak, die optrad onder de naam Jimmy Lucky. De afbeelding zou gebruikt worden als onderdeel van een reclamecampagne voor het biermerk Amstel, maar de brouwer trok zich terug toen hij zag dat een zwarte man was afgebeeld.

Meer info over het schilderij en NOLA HATTERMAN:

GABY DEN HELD
           
                         
INSPIRATIE

 Baudelaire par SAEZ (Femmes damnées)

Saez kende ik niet, maar zijn versie van Femmes damnées en de video vind ik prachtig!

SAEZ: Femmes damnées


Un Chant d'Amour

Deze lofzang van poëtische sensualiteit en enige film van JEAN GENET (in 
samenwerking met Nico Papatakis) is van 1950, maar werd onmiddelijk als 
pornografie beschouwd. De film werd alleen in particuliere kring verspreid. 
De werkelijke première vond pas in 1975 plaats. 
Het is een film zonder dialoog en oorspronkelijk zonder muziekband. In 2005 
gaf de Franse muziekgroep Mansfield.TYA  een "cine-concert" met deze film.

De droge humor van STEREO TOTAL, een in Berlijn gevestigd Frans-Duits 
duo bestaande uit Françoise Cactus (geboren Françoise Van Hove) en Brezel 
Göring (aka Friedrich von Finsterwalde, geboren Friedrich Ziegler), en de 
bloedserieuze erotiek van Jean Genet vormen een mooie mix.
Stereo Total: Johnny


Pijnlijk paradijs
  
De blinkende airbrush schilderijen van de in Kashmir geboren, in Londen 
woonachtige kunstenaar RAQIB SHAW tonen een pijnlijk aards paradijs. 
Sinds Jeroen Bosch heeft een kunstenaar de donkere kant van het menselijk 
bestaan niet met zulke pracht en glamour verbeeld.


Meer over RAQIB SHAW


Hector de Gregorio
  
Vreeswekkend mooi, beangstigend fantastisch. Oude meesters keren weer in aangenaam clair-obscur, omgeven door religieuze symbolen. 

Meer over HECTOR DE GREGORIO





Manuscript gevonden te Zaragoza 
  
De Poolse graaf JAN POTOCKI (1761-1815) was een geleerde, schrijver, 
diplomaat, wereldreiziger, avonturier, naturalist, etnoloog, taalkundige, 
onderwijs verbeteraar, politicus, een van de eerste ballonvaarders en een 
revolutionair. In 1815 pleegde hij zelfmoord. Hij veilde de zilveren knop 
van de theepot van zijn moeder net zolang bij tot deze in zijn pistool paste. 
Dat was een jaar nadat hij zijn prachtige roman had voltooid Manuscript 
gevonden in Saragossa. Voor degenen die dit meesterwerk niet kennen: 
lees het! Het is verleidelijker, spannender en wonderlijker dan "Duizend-
en-een-nacht, Don Quichot en Decameron samen.

In 1964 werd het verfilmd door Wojciech J. als 'THE SARAGOSSA 
MANUSCRIPT' met muziek van de Poolse componist Krzysztof Penderecki. 
De film werd bewonderd door Buñuel, maar raakte daarna in de vergetelheid 
tot in de negentiger jaren Grateful Dead gitarist Jerry Garcia, Martin Scorsese 
en Francis Ford Coppola de restauratie van de film financierden en deze in 
2002 op DVD kon worden uitgebracht 

Meer over 'THE SARAGOSSA MANUSCRIPT'

Predrag Pajdic
    
Love of beauty is taste. the creation of beauty is art is het credo van de 
kunstenaar, fotograaf, curator en historicus PREDRAG PAJDIC (Yugoslavia, 
1965) woonachtig in London.

Zijn beelden vertellen een verhaal van mythologische allure, zijn modellen lijken 
zowel onaards als tastbaar.

PREDRAG PAJDIC en THE PANDORIAN

Man with a pussy 
  
STUART WARWICK. Een man met een mooie tedere stem. Zijn muziek is zowel sereen als intens. Hij wordt vergeleken met Rufus Wainwright en Perfume Genius.

Luister maar eens naar 'Man with a pussy'. Ook de video is prachtig. Te zien is de 'anti-drag queen' en performance kunstenaar DAVID HOYLE.

STUART WARWICK: Man with a pussy


Roger Peyrefitte
     
Roger Peyrefitte (17 augustus 1907 – 5 november 2000) was een Franse schrijver en diplomaat en voorvechter voor homorechten. Hij schreef gay romans die veelal autobiografisch waren zoals LES AMITIÉS PARTICULIÈRES (1944). Het boek werd in 1964 verfilmd. Op de set ontmoet hij de dan twaalfjarige Alain-Philippe Malagnac d'Argens de Villèle waarmee hij een levenslange vriendschap zou aangaan. Alain trouwt later met zangeres en beeldend kunstenaar Amanda Lear. Roger Peyrefitte was berucht om zijn scherpe tong en pen. Toen Paus Paulus VI in april 1967 homoseksualiteit veroordeelde, beschuldigde Peyrefitte hem ervan zelf een verborgen homo te zijn.

Meer over Roger Peyrefitte



Edith Sitwell 
       
I am not eccentric. It's just that I am more alive than most people. I am 
an unpopular electric eel set in a pond of goldfish.

De Engelse dichteres Edith Sitwell ( Scarborough, 7 september 1887 – Londen, 
9 december 1964) was een opvallende verschijning. Picasso beschreef haar 
gezicht als een 'collecter's item', en Cecil Beaton omschreef haar als 'a tall graceful 
scarecrow'. Daarbij hulde ze zich met de jaren in steeds excentriekere kleding. 
Edith Sitwell kwam uit een oude aristocratische familie maar had een ongelukkige 
liefdeloze jeugd. Van haar strenge vader moest ze een stalen korset dragen om de 
stand van haar wervelkolom te corrigeren. Op haar vijfentwintigste vertrok Edith 
naar London met haar gouvernante Helen Rootham. Ze publiceerde daarna avant-
gardistische gedichten die opzien baarden en weerzin wekten van traditionalisten. 
FAÇADE (1923) bijvoorbeeld, is een rap avant la lettre, met begeleidende muziek 
van William Walton. Ze maakte indruk met haar gedichten over de 2e wereldoorlog 
zoals STILL FALLS THE RAIN (1941), geschreven na de luchtaanvallen op Londen, 
op muziek gezet door Benjamin Britten. Erkenning volgde alsnog na de oorlog. Ze 
kreeg tal van onderscheidingen en trad toe tot de Orde van het Britse Rijk. 

Edith Sitwell, interview door John Freeman
Uit de serie: FACE TO FACE (fragment)
Still falls the rain

Meer over Edith Sitwell

Steven Arnold

De zwart-witte tableau vivants van de Amerikaanse kunstenaar Steven Arnold (1943–1994) zijn ongeëvenaard  grotesk en fantastisch. Salvador Dali en Andy Warhol waren een groot bewonderaar van zijn werk. Vooral na het zien van zijn surrealistische film LUMINOUS PROCURESS, waar THE COCKETTES in mee speelden, een legendarische groep drag queens.

Meer over Steven Arnold  
Meer over The Cockettes






Vladimir Clavijo Telepnev   

De sepia gekleurde foto's lijken het werk van een lang vergeten fotograaf uit het Victoriaanse tijdperk. Maar Vladimir Clavijo Telepnev is in 1962 geboren, te Moskou. Zijn beelden zijn nostalgisch maar overstijgen goedkoop sentiment. Je wordt een sprookjesachtige wereld in getrokken uit lang vervlogen tijden. Je raakt op een prettige manier  beneveld. Tegelijk bekruipt je een ongemakkelijk, zelfs griezelig gevoel.  Je beseft dat er iets mis is. Maar het is al te laat.
 
 
Meer over Vladimir Clavijo Telepnev  
 
 
 
 
 
 
 Götter der nacht

Het culturele leven floreerde in Berlijn tijdens  de Weimar Republiek (1918/1919-1933). En als twee kunstenaars de drang naar vrijheid belichaamden die in deze periode zijn uitweg zocht, waren het wel: ANITA BERBER (1899-1928) en SEBASTIAN DROSTE (1892-1927). In de korte periode dat ze samen waren en optraden toonden ze zich wars van taboes en antibourgeois. Hun androgyne naaktdansen waren geen oppervlakkige seksshows. Ze wilden een staat van extase bereiken die boven het alledaagse en het welbehagen uit steeg. Een complexe staat van lust, puurheid, verlangen, horror en diepe menselijkheid. Enkele titels van hun shows waren ‘„Selbstmord“, „Haus der Irren“, en “Cocain’. Samen brachten ze een boek uit met gedichten en foto’s getiteld: ‘Die Tänze des Lasters, des Grauens und der Extase’. 
 
De Regisseur ROSA VON PRAUNHEIM maakte in 1987 een film over Anita Berber: ‘Anita, Tänze des Lasters’ met LOTTI HUBER.
 Meer over Anita Berber en Sebastian Droste:  
 
Anita Berber
Sebastian Droste
Dances of Vice, Horror, and Ecstasy
Opening scène uit Anita, Tänze des Lasters’  
Louis Aragon

Zijn meest surrealistische ervaring had hij in zijn jonge jaren. Hoe vervreemdend moet het zijn als je pleegmoeder je grootmoeder blijkt te zijn en je zus je echte moeder. En dat allemaal om te verdoezelen dat hij een buitenechtelijk kind was. De schrijver en dichter LOUIS ARAGON  (Neuilly-sur-Seine, 3 oktober 1897 – aldaar, 24 december 1982) was samen met ANDRÉ BRETON en PHILIPPE SOUPAULT een van grondleggers van de surrealistische beweging. Zijn bekering tot het communisme zou later een breuk met zijn vrienden veroorzaken. Zijn liefde voor het communisme was echter niet kritiekloos. Zo veroordeelde hij scherp het hardhandig neerslaan van de Praagse Lente. 

In de loop der jaren ontwikkelt de stijl van zijn romans zich van surrealistisch (LE PAYSAN DE PARIS) via het sociaal realisme ( LES COMMUNISTES) weer terug naar surrealisme (BLANCHE OU L'OUBLIÉ). Zijn poëzie werd door vele componisten en chansonniers vertolkt, waaronder Jean Ferrat, Georges Brassens en Léo Ferré. 

Meer over Louis Aragon  
Louis Aragon leest uit ELSA
Jean Ferrat vertolkt UN JOUR, UN JOUR (tekst Louis Aragon)
Over DE BOER VAN PARIJS ( Le paysan de Paris) 

Andrej Dúbravský   

De jonge Sloveense kunstenaar Andrej Dúbravský (1987) legt het onstuimige narcisme en de onbevangen losbandige seksualiteit van de adolescentie vast in zijn schilderijen en tekeningen van jongens die zich, veelal in groepjes, vermaken in de vrije natuur. De konijnenoren verwijzen naar de oren van de faun. De toeschouwer voelt zich een voyeur die wordt meegenomen in Andrej’s wereld, geopenbaard door zijn schilderijen, tekeningen, maar ook via privéfoto’s en homevideo’s.


Meer over Andrej Dúbravský   
Matthew Albanese  

Matthew Albanese (1983) fotografeert miniatuur werelden die hij zelf creëert. Vuurspuwende vulkanen, tornado's, maanlandschappen, een brandend huis. Het materiaal en hoe het reageert op het licht is voor hem essentieel. "How To Breathe Underwater" is bijvoorbeeld gemaakt van walnoten, kaarsvet, kabels, glitter, pindapeulen, vulmateriaal, gips, draad, zeester, samengeperst mos, snoep, sponzen, schelpen en tandpasta.
 
 
Meer over Matthew Albanese  
 
Wolfgang Herrndorf             

WOLFGANG HERRNDORF (1965-2013) is onlangs overleden. 
Hij had een hersentumor en was zijn einde voor door zelfmoord te plegen. 
Een enorm gemis. Er zullen geen verhalen meer komen in zijn buitengewoon 
fantasierijke stijl, die grenzeloos lijkt. Zijn verhalen zijn niet in te delen. 
De roman TSJIK, over twee jongens die in een gestolen lada op avontuur gaan 
is een roadmovie, een jeugdroman, volwassen literatuur en thriller ineen. Maar 
bovenal: wie maalt er om genres als je de kunst verstaat van het verhalen vertellen?


Meer over Wolfgang Herrndorf 

Wolfgang Herrndorf leest uit TSJIK

Francesco Romoli      

Vergeelde familiefoto's gecombineerd met science fiction. Mensen die langzaam in robots veranderen. Surrealistische stadslandschappen die lijken op het interieur van een gigantische kijkdoos. De Italiaanse kunstenaar FRANCESCO ROMOLI wil werelden creëren die nog niet bestaan. Met behulp van techniek uit de grafische kunst en fotografie en gewapend met zijn ongebreidelde fantasie slaagt hij erin kunst te scheppen die zowel vertrouwd als vervreemdend is.
 
Meer over Francesco Romoli 
Paul McComas                             

Schrijvers en kunstenaars die zich niet in hokjes laten stoppen: 
de Amerikaan PAUL McCOMAS is er zo eentje. Zijn verhalen bevatten 
elementen uit het fantasy-, horror- en comedygenre. De ergerlijke vraag 
of dit mainstream is of serieuze literatuur kan gelukkig achter wege 
worden gelaten. Het is beiden, en jawel: dat bestaat. 


Meer over Paul McComas
Paul McComas leest uit: Unforgettable
Interview met Paul McComas

Christopher Isherwood       

CABARET  van de filmregisseur Bob Fosse, met Liza Minella als een onvergetelijke  
Sally Bowles, was een hit in de jaren 70. Het is een filmbewerking van  het toneelstuk 
naar de romans 'Goodbuy to Berlin' en 'Mr. Norris changes  trains' van de 
Brits-Amerikaanse schrijver CHRISTOPHER ISHERWOOD (1904 –  1986). 
Zijn roman beschrijft het leven in het Berlijn tijdens het  interbellum. Daar ontstond 
toen een wereldvermaarde homoseksuele  subcultuur. Er heerste een ongeëvenaarde 
seksuele vrijheid. In Berlijn  waren toen meer homocafés dan in New York in de jaren 
70. In 2009 trok een andere verfilming van een van zijn romans de aandacht: A SINGLE 
MAN (Tom Ford). Een paar jaar later kwam de verfilming van zijn autobiografie uit: 
CHRISTOPHER AND HIS KIND (Geoffrey Sax). 
Wie kan er iets tegen geslaagde verfilmingen hebben? Maar als je van deze films houdt: 
LEES tenminste ook Isherwood's boeken. 


Meer over Christopher Isherwood
Interview Day and Night
Documentaire Dl. 1

Cliff van Thillo                             

Welkom in de magische wereld van illustrator CLIFF VAN THILLO. 
Is dit Moeder Aarde of Planeet XVI? Kijk, daar in die immense 
verlaten fabriekshal loopt Cliff hand in hand met Jules Verne, 
vergezeld door Max Ernst, Fellini en Magritte. Ze stappen 
op hun eenwielers en rijden over een kronkelpad door een 
mosgroen heuvellandschap naar een godvergeten kermis. Allez hóp!


Meer over Cliff van Thillo


Andrzej Dragan                             

"I like to remember things my own way. How I remembered 
them, not necessarily the way they happened"
David Lynch, Lost highway.

Andrzej Dragan is een quantum fysicus, fotograaf en filmmaker 
en heeft een heel eigen stijl van fotograferen en filmen 
gecreëerd die het Draganeffect is gaan heten. Zijn doel is 
om beelden te creëren die leiden tot een overreactie van het 
orgaan dat verantwoordelijk is voor de waarneming van 
gezichten en emoties.
"Ik toon een vage afspiegeling van mijn beleving van de 
werkelijkheid"
  
Meer over Andrzej Dragan
Othon                    

OTHON MATARAGAS mag hier niet ontbreken. De kunst van deze van 
origine Griekse pianist en componist was aanvankelijk duister gekleurd, 
theatraal en onheilspellend, maar heeft zich gaandeweg ontwikkeld tot 
een veelzijdige, kleurrijke en verheffende belevenis. Hij noemt het zelf 
PAN Muzik. Voor mij betekent dit muziek van hoop en inspiratie. 
Zonder dat de pijn en de zwarte kant van het leven onbenoemd blijft. 
Othon is het perfecte antidotum tegen onvruchtbaar cynisme.

  
Meer over Othon
Mary Wollstonecraft 

Een ménage à trois leek haar wel wat. Met Johann Heinrich Füssli 
(de fantastische schilder van nachtmerrieachtige taferelen) en zijn vrouw 
bijvoorbeeld. Zij wezen dit voorstel echter verontwaardigd van de hand.
MARY WOLLSTONECRAFT (1759 – 1797) kun je op z'n minst onconventioneel 
noemen. Ze was schrijver, filosoof en een feministe avant la lettre.
Haar meest invloedrijke werk is A Vindication of the Rights of Woman
over de rechten van vrouwen.
Uiteindelijk trouwde ze met de radicale filosoof William Godwin. 
Beiden benadrukten dat hun huwelijk geen concessie aan de heersende 
moraal was, maar dat ze volkomen gelijkwaardige partners waren. 
Haar dochter MARY SHELLY zou later in haar voetsporen treden als 
schrijver en roem oogsten met de gothic novel Frankenstein.


  
Meer over Mary Wollstonecraft
Federico Fellini                                                    

Eerst zijn er de beelden, dan de woorden. Het is dan ook niet vreemd dat 
Gaby vooral beïnvloed is door film. Hij houdt van de films van Xavier 
Dolan, François Ozon, Roman Polanski en David Lynch. Maar 
FEDERICO FELLINI heeft hem het meest beïnvloed. Evenals Fellini wil 
hij een licht karikaturale droomwereld scheppen die de werkelijkheid een 
helderder kleur geeft. Die de meedogenloosheid van het leven niet ontkent, 
maar in een ander licht plaatst. En zo typisch Italiaans als Fellini's films zijn, 
zo typisch Nederlands is het decor in Gaby's verhalen. Maar hij voegt er 
kleuren aan toe en plaatst er tragische clowns in. Nederlandse antihelden met 
zwier. Buitenstaanders die vroeger als kind op het schoolplein zijn gepest. 
Omdat ze rood haar hadden. Omdat ze niet van voetballen hielden. Omdat ze 
zich als jongen meer meisje voelden of andersom. Maar ze hebben zich 
herpakt. Ze gaan met opgeheven hoofd door het leven. Als je valt, altijd 
iets van maken, die uitspraak van de balletlegende Sonia Gaskell hebben ze 
goed in hun oren geknoopt.
Sander & Sandor            

Een scheve wereld met een dun laagje mooi erover heen (Sander). Hun foto's 
zijn kleurrijk, met een vette knipoog naar decadentie en de 
underground popcultuur. SANDER & SANDOR zijn zowel 
geliefden als zakenpartners. Sander is van de fototechniek en het 
grote geheel, Sandor doet de styling, de visagie en de details. Ze 
tillen elkaar naar eigen zeggen tot grote hoogten. Ze willen de wereld 
een beetje mooier maken, maar schuwen het politieke statement niet. 
Daarvan getuigt hun serie: From Russia, With Love met beelden van 
in elkaar geslagen homo's en transgenders.


Meer over Sander & Sandor
Eiko Ishioka                      

EIKO ISHIOKA (1938-2012) was een van oorsprong Japanse art director, 
kostuum- en grafisch ontwerper. De Japanse traditie van het NO theater 
bracht ze mee in haar ontwerpen. Haar werk is surrealistisch, theatraal, 
over the top, maar altijd effectief en stijlvol. Haar creaties werden in het 
MoMa getoond en ze inspireerde modeontwerpers zoals Victor & Rolf. 
Haar prijzenkast werd gesierd door een Grammy award, twee Tony awards 
en een Oscar. Wie haar naam niet kent heeft zeker haar ontwerpen wel eens 
gezien. Ze deed de art direction van BJÖRK's video Cocoon en ontwierp 
de kostuums voor de Hurricane tour van GRACE JONES. Ze ontwierp de 
fascinerende kleding van Bram Stokers Dracula (FRANCIS COPPOLA). 
Coppola zei: the costumes are gonna be the sets, de perfecte omschrijving 
van Eiko's werk. Andere films waar ze aan meewerkte waren o.a. Tarsem 
Singh's The Cell, The fall en The Immortals. Mirror Mirror werd haar 
zwanenzang. Ze stierf op 21 januari 2012 aan alvleesklierkanker.


Meer over Eiko Ishioka
Leonor Fini

De Argentijns-Franse kunstenares LEONOR FINI (1908–1996) was 
onconventioneel en compromisloos. Ze veroverde een plaats in de door 
mannen gedomineerde surrealistische beweging. De vrouwelijke Dalì 
werd ze genoemd. Een bijnaam die haar tekort doet omdat ze een geheel 
eigen stijl had: verfijnd, uitgesproken erotisch met verwijzingen naar de 
dood. Naast kunstschilder was ze ook ontwerpster van ballet- en 
filmproducties, illustrator van bibliofiele boekuitgaven (van o.a. 
Baudelaire, Sade, Verlaine, William Shakespeare en Edgar Allan Poe) en 
schreef ze drie romans. Ze was soms beroemder om haar onafhankelijke 
en vrije levensstijl dan haar kunst: het traditionele huwelijk zei haar niets. 
Ze had liever een ménage à trois. Na haar dood verviel ze in obscuriteit. 
De laatste jaren krijgt ze echter weer erkenning. 

Meer over Leonor Fini
ENGLISH




Božo Vrećo

In 2013 nam zanger Božo Vrećo een groot risico. In zijn land, 
Bosnië, waar machismo hoogtij viert, kwam hij tijdens een concert 
in Sarajevo na de pauze op in vrouwenkleding... en betoverde 
iedereen met zijn wonderschone stem. It is as if God had placed an 
angel into his throat. Hij koos ervoor zichzelf te zijn en 
vertegenwoordigt beide seksen, zowel visueel als in zijn muziek die 
diep geworteld is in de traditionele melancholische Bosnische 
Sevdah. Zijn publiek, macho of niet, heeft hij overtuigd: hij is 
inmiddels één van de meest gevierde sterren van Bosnië.

Meer over Božo Vrećo
Božo Vrećo op YouTube

Federico :  llanto por García Lorca (1992)      

In 1992 verscheen een klein maar prachtig poëtisch filmportret van de 
Spaanse dichter FEDERICO GARCÍA LORCA (1898 – 1936). De 
regisseur MART VAN DEN BERG maakte de film met minimale 
middelen en met de hulp van veel vrijwilligers. De film volgt Federico 
tijdens cruciale momenten in zijn leven: de dood van zijn geliefde, de 
stierenvechter Ignacio Sánchez Mejias, de relatie met zijn moeder en 
zijn moord door de nationalistische aanhangers van Franco.

Foto: Liesbeth Ruysink

Bekijk de film
Confusion of the Struggle - Izaak P. Slagt

Izaak P Slagt maakt met zijn foto's als geen ander gevoelens 
zichtbaar die onder de oppervlakte liggen. Een uitmuntend voorbeeld 
hiervan is Confusion of the Struggle, een serie intieme naaktportretten 
van transvrouw Lisa van Ginneken. In deze serie is zij is nog in het 
tussenstadium, voor de operatie en tijdens de hormoonkuur. Izaak zit 
haar dicht op de huid en legt haar uiteenlopende emoties vast: vreugde, 
wanhoop en euforie. Hierdoor wordt als nooit tevoren voor een 
buitenstaander voelbaar wat een transgender meemaakt. Confronterend, 
kwetsbaar en ontroerend.

Meer over Izaak P. Slagt
Confusion of the Struggle

Trans*Tapes - De Transketeers

Trans*Tapes zijn zes prachtige, indringende en zeer diverse portretten
van transgenders. Ze hebben ontegenzeggelijke emancipatorische waarde, 
maar er is meer. Door hun persoonlijke aanpak dringen de 
TRANSKETEERS in de ziel van de mensen die ze interviewen. Dat de 
filmmakers ook transgender zijn helpt natuurlijk, maar aan alles is te merken 
dat al hun respect en aandacht voor de geïnterviewden zijn en dat ze hen 
volledig in hun waarde laten. Dan krijg je een juweel zoals dit.

De Transketeers is een makerscollectief bestaande uit Jonah Lamers
Bart Peters en Chris Rijksen.

Trans*Tapes

De mensen, de projecten, de muziek, de films waar je door wordt opgetild. Die je inspireren. In wat je doet, maar ook in je visie op de maatschappij en de manier waarop je in het leven staat. Die je aan het denken zetten, ontroeren, shockeren en door elkaar schudden, je wereld op z'n kop zetten. Of deze iets mooier maken. Al is het maar voor een paar momenten.
Nynke Laverman

Fries is een poëtische taal. Dat wordt bewezen door Nynke Laverman en haar liedkunst. Zij combineert al jaren met succes Friese teksten met zuidelijke klanken: fado en flamenco. Het stoere Fries blijkt onpeilbaar diepe emoties te verbergen die zij in haar muziek met verve tevoorschijn tovert. Viva Nynke! En mei har sjongt de Fryske taal.

Meer over Nynke Laverman

Aldus Sybren van Micha Meinderts

Zonder omhaal, in heldere woorden vertelt MICHA MEINDERTS over Sybren, een jonge transman, die zijn eerste aarzelende stappen zet op het glibberige pad van het gay-daten. Door Micha's invoelende manier van vertellen, met veel levendige dialogen, kruip je in zijn huid. Tijdens het lezen bèn je Sybren. Of je nu een transman bent of niet. Met hem vraag je je allerlei dingen af tijdens het daten. Wanneer vertel ik 'het' hem? Wat doe ik als we echt gaan vrijen? Komt er een moment waarop hij 'iets' zal missen? Ben ik dan wel een echte man voor hem? Je voelt zijn angsten en aarzelingen. Samen met hem kijk je in de badkamerspiegel of een winkelruit om te zien hoe mannelijk je eruit ziet. Samen met hem stuntel je met je penisprothese. En doordat we een deel van de jeugd van Sybren meekrijgen (de tijd dat hij nog Brechtje heette) wordt hij een nog completer mens. Dan ontdek je dat hij altijd al een jongen was. En zeker geen 'freak' zoals de nare meiden uit zijn klas hem toewerpen. Een gewone jongen waarbij alleen de verpakking nog moest worden aangepast.

Wie na deze beschouwing nog denkt dat dit een loodzwaar coming of age verhaal is kan opgelucht ademhalen: de roman is met een aangename lichtheid en milde zelfspot geschreven. Pijnlijk èn hilarisch zijn de confrontaties met ooms en tantes die het goed bedoelen maar het verkeerde zeggen. Dat deze roman je tegelijkertijd aan het denken zet over je eigen vooroordelen over transgender mensen is mooi meegenomen. Maar bovenal is het een prachtig en ontroerend verhaal van een jongen op liefdespad. Een gewone jongen met een bijzonder verhaal die je van heel nabij leert kennen.

Meer over Micha Meinderts

Jherek Bischoff

Veelzijdigheid is een understatement bij multi instrumentalist, componist 
en performer JHEREK BISSCHOFF. Als arrangeur heeft hij samen 
gewerkt met indie popbands als The Parenthetical Girls en Xiu Xiu. Als 
componist heeft hij diverse albums uitgebracht die op een eigenzinnige 
manier tot stand zijn gekomen. Composed heeft hij eerst op de ukelele 
gecomponeerd en daarna de klassieke instrumenten één voor één tot een 
orkest gemixt. Zijn laatste album Cistern is opgenomen in het reusachtige, 
ondergrondse Dan Harpole Cistern in Fort Worden State Park. Een bassin 
dat oorspronkelijk was bedoeld als een wateropslagplaats voor een 
nabijgelegen militaire basis. Bijzonder is de nagalm in het waterbekken 
van maar liefst 45 seconden wat zo zijn effect moet hebben gehad op het 
opnameproces.

Hoe kun je zijn stijl omschrijven? het is het aangename niemandsland tussen 
klassiek, ambient en een orkestrale barokke popstijl waar bands als 
bijvoorbeeld The Divine Comedy patent op hebben. Bischoff is ook wel 
een "pop polymath" genoemd en "de ontbrekende schakel tussen de 
somberste ondertonen van Ennio Morricone en de onvoorspelbaarheid van 
John Cale". Deze autodidact is een oorspronkelijk stem in de hedendaagse 
muziek, dat staat buiten kijf. Zijn werk verdient absoluut meer aandacht 
dan deze tot nu toe krijgt. Laat je daarom inspireren door de klankwereld 
van deze sympathieke muziekgek.

Meer over Jherek Bischoff

Dragqueens      

Ze zijn een inspiratie voor één van de hoofdpersonen van de roman in wording REÜNIE: dragqueens. De roman gaat over wraak, pestgedrag en de gevolgen daarvan, maar zou evengoed een ode aan de dragqueen kunnen zijn.

Op de afbeelding o.a.: John Kelly, Lavinia, Ulrich, Ryan Burke, miss Guy en Ellen van Ellende

Reis naar het einde van de nacht van Louis-Ferdinand Céline

Reis naar het einde van de nacht (Voyage au bout de la nuit) van LOUIS-FERDINAND CÉLINE heb ik lange tijd ver weg gestopt. 
Ik las het ooit in een vertaling met prachtige illustraties van JACQUES TARDI. Ik was toen midden twintig en kwam er niet doorheen. De gitzwarte kijk op de mensheid in deze roman stond me op die leeftijd enorm tegen. Gisteravond zag ik een oude documentaire op YouTube met GERARD REVE over Céline en werd toch weer nieuwsgierig. Ik pakte het boek weer uit de kast en werd onmiddellijk gegrepen door de levendige taal. Reve zei in de documentaire veel van Céline geleerd te hebben en overgenomen. Dat kan ik begrijpen. In sommige beeldende zinnen zie ik overeenkomsten in stijl.
Voor alles is een tijd in je leven en misschien is het nu voor mij tijd om 'Reis naar het einde van de nacht' te (her)lezen. 

Reis naar het einde van de nacht,  Erik Lieshout et Gerard Reve
Pink Narcissus van James Bidgood

Zeven jaar werkte JAMES BIDGOOD aan de film PINK NARCISSUS 
(1963-1970) waarvan de beelden bijna geheel zijn opgenomen in de New 
Yorkse flat van de regisseur en fotograaf. De geldschieters hadden echter 
geen geduld meer en de film werd zonder Bidgood gemonteerd. De laatste 
stond niet achter de release en liet uit protest zijn naam van de credits 
schrappen. Lange tijd was ook onduidelijk wie de regisseur was. Men dacht 
de hand van Andy Warhol in de beelden te zien. Pas in 1984 werd onthuld 
dat James Bidgood de regisseur was. Ondertussen was de film een 
cultklassieker geworden. 

Wat maakt deze film zo invloedrijk? Niet het flinterdunne verhaal: een 
jonge beeldschone mannelijke prostitué (Bobby Kendall) is, net als 
Narcissus, volledig geobsedeerd door zijn spiegelbeeld. Al fantaserend ziet 
hij zichzelf als centrale figuur in allerlei exotische en mythologische 
voorstellingen. Hij droomt zich o.a. een stierenvechter, een Romeinse 
slaaf en een faun. 

Het is ook niet zozeer het verhaal dat tot de verbeelding is gaan spreken, maar de beelden. Die zijn zinnenprikkelend, droomachtig en in felle kleuren geschoten. Het lijken schilderijen van een kitscherige maar verleidelijke kwaliteit die tot leven zijn gekomen. Dat aspect: homo-erotiek in een droomachtige felkleurige kitscherige setting zou school maken en grote invloed hebben op artiesten als Pierre et Gilles, David LaChapelle en de filmregisseur Pedro Almodóvar.

Interview met de regiseur James Bidgood
Rose Macaulay

Dame ROSE MACAULAY, (1 augustus 1881, Rugby, Warwickshire, Eng. - 30 oktober 1958, Londen) is een auteur van romans, biografieën en reisverhalen die in haar tijd alom werd geroemd om haar spitsvondigheid, vlijmscherpe observaties, humor en eruditie. Ze was dan ook geen alledaagse dame: ze wilde eerste marine officier worden, maar zette haar zinnen vervolgens op een schrijf carrière. Ze was een fervent feministe die nooit trouwde, maar er wel een jarenlange buitenechtelijke relatie op na hield met de Ierse priester en schrijver Gerald O'Donovan. Evenals Virginia Woolf, met wie ze bevriend was, hield het gender vraagstuk haar bezig. Ze was fysiek androgyn, maar ook in haar ideeën en haar werk droeg ze zowel het vrouwelijke als het mannelijke uit. Ze was gelovig, maar hield er over het geloof zeer liberale ideeën op na die ze niet onder stoelen of banken stak.
Haar meest bekende werk is de roman THE TOWERS OF TREBIZOND (1956). Drie excentrieke Engelsen reizen deels per kameel door Turkije, van Istanbul naar het legendarische Trebizonde. De reis heeft een tweeledig doel: de emancipatie van de Turkse vrouw en de bekering van het volk tot het Anglicaanse geloof. Humor overheerst maar er is ook een ondertoon van intens liefdesverdriet.

Meer over Rose Macaulay

Over Laurie Anderson’s Chalkroom

Over inspiratoren (met name Laurie Anderson):

Federico Fellini, David Lynch, Mikhail Bulgakov, Jan Potocki. 
Een mooi rijtje namen. Zij zijn mijn inspiratoren als schrijver.
Natuurlijk is dit rijtje onvolledig. Er moet nog iemand aan 
worden toegevoegd, namelijk: Laurie Anderson. Waarom? Omdat 
zij in staat is om je uit je comfortzone te halen en je een heel andere, 
vreemde wereld in te trekken. Hierdoor leer je te onderkennen hoe 
we vasthouden aan patronen, oordelen, paradigma's. Zij kan je 
helpen dat meer los te laten.

Wat mij bovendien erg aanspreekt aan Laurie Anderson is dat ze 
zichzelf steeds blijft vernieuwen. In dit project (Chalkroom, 2017) 
werkt ze samen met de Taiwanese kunstenaar Hsin-Chien Huang en 
mensen uit de game wereld. Ze creëerde met hen een virtuele realiteit 
waarin je door de lucht vliegt - zoals in dromen - en door een omgeving 
dwaalt waarin je verhalen vindt. Bekijk de video en ontdek waarom 
dat zo inspirerend is.



Meer over Laurie Anderson's Chalkroom

Kazuo Ohno 

Het is alweer bijna acht jaar geleden dat een grote inspirator overleed op de zeer respectabele leeftijd van 103 jaar: Kazuo Ohno. Een van de onvermijdelijke bijkomstigheden van zelf ouder worden is dat degenen waar jij tegenop kijkt in de loop der jaren bij bosjes sneuvelen, zoals gisteren Stephen Hawking. In tegenstelling tot Hawking is Kazuo Ohno bij veel mensen echter een onbekende. Mensen uit de kunst- en danswereld zullen hem waarschijnlijk wel kennen. Kazuo Ohno stond aan de wieg van nieuwe vorm van Japanse dans: Butoh. Hij werd daartoe geïnspireerd door de Spaanse danseres La Argentina. Zijn stijl viel op door zijn trage bewegingen, breekbaarheid, expressiviteit en sterke beeldkracht. Muziekliefhebbers kennen hem wellicht omdat hij de hoes sierde van A crying light van Antony and the Johnsons.


Meer over Kazuo Ohno
Dennis Cooper 

De Amerikaanse cultschrijver Dennis Cooper kun je met recht een 
buitenstaander noemen. Nooit heeft hij zich bij welke stroming dan ook 
aangesloten en zodra men hem ergens bij wilde inlijven vertrok hij weer. 
Zijn grote voorbeelden zijn de dichters Baudelaire, Rimbaud, maar ook het 
sadistische universum van Marquis de Sade. Met zulke voorbeelden is het 
geen verrassing dat hij schrijft over jongens die zich overgeven aan 
gewelddadige seksuele uitspattingen. Verkrachting, incest, necrofilie, er is
geen onderwerp dat hij schuwt. Een bijzonder en vermakelijk verhaal is dat 
hij de basgitarist van Blur, Alex James liet figureren in zijn roman 'Guide
waarin deze gedrogeerd werd, verkracht en zelfs vermoord. Alex James bleek 
een fan van het werk van Cooper te zijn en stemde in tot een interview met 
hem. Maar een half uur voor het zou gebeuren schrok hij er toch voor terug 
en de twee hebben elkaar nooit ontmoet. Ondanks, of misschien wel dankzij, 
het shockerende gehalte van zijn werk heeft hij vele fans onder bekende 
artiesten als Leonardo di Caprio en U2. Van de laatste is bekend dat hun 
song Numb is geïnspireerd door het gelijknamige hoofstuk uit Coopers 
roman Frisk. Maar er is natuurlijk meer aan de hand dan enkele shockeren. 
In zijn verhalen weet hij als geen ander de hunkering naar liefde voelbaar te 
maken op een manier die, ondanks het extreme geweld, wel degelijk ontroert.  
Zelf voortgekomen uit de punkcultuur, laat Dennis Cooper zich iedere keer 
weer beïnvloeden door alternatieve kunst- en muziekstromingen en weet hij ook zichzelf te vernieuwen. Hiervan de getuigen zijn twee romans 'Zac's haunted house,' en:  'Zac's control panel,' (2015) die volledig uit gifjes bestaan. 
Ander werk van hem is de semi autobiografische George Miles Cycle (Closer (1989), Frisk (1991), Try (1994), Guide (1997), Period (2000), The sluts (2005) en The Marbled Swarm (2011).

Geen perversie blijft onbenut: de verontrustende wereld van Dennis Cooper (Passionate)
A good writer as bad as you'll find (The Guardian)
Speaking in tongues with Dennis Cooper
Dennis Cooper: the art of fiction (Paris review)
Dennis Cooper blog

C.B. Vaandrager

Cor Vaandrager (1935-1992) vormde samen met Hans Verhagen, Hans 
Sleutelaar en Armando 'De bende van vier.' Zij zetten zich met klare taal 
af tegen de elitaire poëzie van de Vijftigers. Aanvankelijk kreeg Cor 
Vaandrager, of Vaan zoals hij kortweg werd genoemd, veel erkenning voor 
zijn heldere kale stijl waarin hij verbinding zocht met de pop- en 
mediacultuur. Hij werd vergeleken met Gerard Reve en Hugo Claus, 
maar hij raakte aan lager wal door drugs en depressie. Hij stierf eenzaam 
op 56-jarige leeftijd. 
Het korte gedichtje aan het begin van mijn roman Reünie (Wraak is 
een kroket uit de muur) is een ode aan, en geïnspireerd door deze 
'Rotterdamse reus.'  


DBNL: Het nieuwe realisme van C.B. Vaandrager
Nooit meer slapen: 
Een terugblik op het bewogen leven van dichter Cor Vaandrager




Michail Boelgakov

Magisch-realisme, surrealisme, sprookjes. Degenen die mijn romans 
kennen zullen niet verbaasd zijn dat ik daardoor ben beïnvloed. Bij 
magisch realisme denken veel mensen aan Zuid-Amerikaanse literatuur. 
Maar hoewel ik hou van de romans van Gabriel García Márquez voel 
ik me er niet mee verwant. Waarmee dan wel? Veel inspiratie en 
voorbeelden haal ik uit de Russische literatuur.  Prachtig vind ik de 
roman Wij van Jevgeni Zamjatin (1884-1937). Een dystopische roman 
die model stond voor George Orwell's 1984. Maar mijn grootste voorbeeld 
is Michail Boelgakov (1891-1940) en dan met name zijn roman De 
meester en Margarita. Zijn stijl is satirisch met een surrealistische twist. 
Hij weet werkelijkheid, maatschappijkritiek en de fantasie jaloersmakend 
superieur met elkaar te vermengen. Hij moest ook wel zijn toevlucht zoeken 
in metaforen en sprookjesachtige taferelen omdat zijn boeken en 
toneelstukken zwaar onder kritiek lagen van het stalinistische regime. Zijn 
stukken werden in 1929 zelfs verboden waardoor hij zonder inkomen zat. 
Ten einde raad schreef hij een brief aan Stalin. Korte tijd later werd hem werk 
aangeboden in het Moskouse Kunsttheater. Hij sleet zijn dagen als 
regieassistent, librettist en vertaler. Zijn eigen werk kwam in de Sovjet-Unie 
echter niet meer door de censuur. Van 1928 tot 1940 werkte Boelgakov aan 
zijn voornaamste werk: De Meester en Margarita. Toen hij op 10 maart 1940 overleed had hij zijn magnum opus nog niet volledig geredigeerd. Zijn weduwe Jelena Boelgakova probeerde tientallen jaren tevergeefs het werk door de censuur te krijgen. Pas in 1966 zou een zwaar gecensureerde Sovjet-versie uitkomen. Een jaar later verscheen in West-Europa voor het eerst de volledige uitgave van dat meesterlijke werk.

Master &Margarita
Biography Mikhail-Bulgakov (Britannica)
In voetsporen van Boelgakov, schrijver 'belangrijkste boek ooit' (Volkskrant)
Kate Bush - In der Tiefe gibt es ein Licht

Bij de muziek die mij heeft geraakt of beïnvloed hoort absoluut 'Hello earth' van KATE BUSH. Het is onderdeel van de hallucinerende B-kant van het album Hounds of Love, Ninth Wave geheten (naar een gedicht van Alfred Tennyson), een suite van zeven liederen. Het is een donkere bijna angstwekkende trip. Een mini-opera met een gruwelrandje. Toen het pas uitkwam en ik het keer op keer beluisterde, kon ik er nauwelijks van slapen, zoveel indruk maakte het. De klanken en de sfeer bleven in mijn hoofd spoken. Enge sprookjes hebben sowieso mijn voorkeur. La Bush is dan weer een angstig klein kind, dan een furieuze heks. Hello Earth is de apotheose. Hier komt alles samen. Tot en met het dramatische hoogtepunt: het koor dat het Georgische lied Tsintskaro zingt (bekend van de film Nosferatu van Werner Herzog). Dan daalt en daalt de melodie waarna zowel onheilspellend als geruststellend klinkt: „Tiefer, tiefer, irgendwo in der Tiefe gibt es ein Licht.“ Een deel van dat citaat heb ik later gebruikt in Charlie Dark. Ook als apotheose. En als ode.


Kate Bush - Hello earth (YouTube)
Aan gene zijde van Alfred Kubin: een ongeëvenaard huiveringwekkende vertelling

Wie kent de Oostenrijkse auteur ALFRED KUBIN (1877-1959) vandaag de dag nog? Vergis je niet: zijn dystopische verhaal uit 1909 heeft Franz Kafka en de Duitse surrealisten beïnvloed. Kubin was bovenal een graficus en Aan gene zijde (Die andere Seite) was zijn enige literaire werk. Maar wat voor een! 

Lees mijn recensie





To Boddah van Cazimir Maximillian

CAZIMIR MAXIMILLIAN is een 'excentrieke cultschrijver, laagopgeleid en momenteel werkloos' volgens zijn autobiografie. Hij heeft op zijn leeftijd (hij is van 1990) al elf(!) boeken op zijn naam staan. Ik zag fragmenten van zijn hand langskomen op online schrijffora en die waren veelbelovend. Daarom besloot ik de laatste loot aan de stam te lezen: To Boddah. Maakt hij die belofte waar?

Laat ik voorop stellen: deze roman is niet voor taalpuristen en moraalridders. Bij een goede redacteur zou Cazimir - zacht gezegd - baat hebben. Het is ook aan te raden om over een sterke maag en niet al te veel politiek correcte gevoeligheid te beschikken. Maar dan gaat de pret beginnen! 

Lees mijn recensie




La garçonne van Victor Margueritte

La garçonne van VICTOR MARGUERITTE (1866 - 1942). Het is een roman uit 
1925 over Monique, die zich kleedt als een jongen, sigaretten rookt, drugs gebruikt 
en lesbische maîtresses heeft. Victor Margueritte raakte door deze, toen 
scandaleuze roman zijn Légion d’Honneur kwijt.


La garçonne (Koninklijke Bibliotheek)

Zack Pinsent

De jonge Britse kleermaker ZACK MACLEOD PINSENT draagt nooit moderne kleding. Zijn laatste spijkerbroek heeft hij ceremonieel verbrand toen hij veertien was. Voor hem is het maken en dragen van kleding uit vroeger tijden de meest effectieve manier van zelfexpressie. Die eigenzinnigheid heeft hem ertoe gedreven om zich tot in de finesses te bekwamen in het kleermakersvak. En dan nog wel kleding uit stijlperiodes van 1660 tot de twintiger jaren van de vorige eeuw. Met jeugdig enthousiasme, vakmanschap, vastberadenheid en charme runt Zac nu zijn eenmanszaak in op maat gemaakte historische kleding: Pinsent clothing. Futloos, geen inspiratie? Kijk naar de korte BBC video met Zack en je voelt je weer fris en herboren. Konden we allemaal maar zo opgewekt en volhardend zijn!

Meer over Zack Pinsent tailoring
Video over Zack Pinsent (BBC)